H αναπνοή δεν είναι απλώς μία βιοχημική σωματική λειτουργία, μία διαδικασία που επιτρέπει στο διάφραγμα να υποχωρεί και να εισέρχεται αέρας στο σώμα! Επηρεάζει σχεδόν όλα τα εσωτερικά όργανα, δίνοντας οδηγίες για την ενεργοποίηση και απενεργοποίησή τους!! Τον καρδιακό ρυθμό, την πέψη, τη διάθεσή μας, και τις αντιδράσεις μας! Η αναπνοή είναι ένας διακόπτης που θέτει σε λειτουργία ένα μεγάλο δίκτυο: το αυτόνομο νευρικό σύστημα!

Το αυτόνομο νευρικό σύστημα περιλαμβάνει δύο τμήματα που επιτελούν αντίθετες λειτουργίες: το παρασυμπαθητικό και το συμπαθητικό.

Το "παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα" και ενεργοποιεί τις διαδικασίες χαλάρωσης και αποκατάστασης του σώματος. Το ευχάριστο μούδιασμα που νιώθεται κατά τη διάρκεια ενός μασάζ ή η υπνηλία που αισθάνεστε μετά από ένα πλούσιο γεύμα, οφείλονται στις εντολές που στέλνει το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα στον εγκέφαλο, για να απελευθερώσει στο αίμα τις λεγόμενες "ορμόνες χαράς" (σεροτονίνη και ωκυτοκίνη) καθώς και στο στομάχι για να ενεργοποιήσει την πέψη. Πυροδοτεί την έκκριση σιέλου πριν από τα γεύματα, χαλαρώνει το έντερο για να επιτρέψει την αποβολή των άχρηστων ουσιών και διεγείρει τα γεννητικά όργανα πριν από τη σεξουαλική επαφή. Γι αυτό και αποκαλείται και "σύστημα θρέψης και αναπαραγωγής".

Οι πνεύμονες καλύπτονται από νεύρα που εκτείνονται και στα δύο τμήματα του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Πολλά από τα νεύρα των κατώτερων λοβών συνδέονται με το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, για αυτό και οι πλήρεις, αργές αναπνοές είναι τόσο χαλαρωτικές. Όταν ο αέρας εξέρχεται από τους πνεύμονες κατά την εκπνοή , τα μόρια πυροδοτούν μία ακόμα ισχυρότερη αντίδραση του παρασυμπαθητικού συστήματος. Όσο πιο βαθιά και αβίαστη είναι η εισπνοή μας και όσο παρατεταμένη είναι η εκπνοή μας, τόσο πιο αργά χτυπάει η καρδιά μας και τόσο πιο ήρεμοι νιώθουμε.

Το "συμπαθητικό νευρικό σύστημα" από την άλλη πλευρά, στέλνει διεγερτικά σήματα στα όργανά μας, ώστε να προετοιμαστούν για να αναλάβουν δράση. Πολλά νεύρα αυτού του συστήματος εκτείνονται ως το πάνω μέρος των πνευμόνων. Όταν παίρνουμε κοφτές, βιαστικές αναπνοές, τα μόρια του αέρα ενεργοποιούν τα νεύρα του συμπαθητικού συστήματος. Όσο περισσότερα μηνύματα λαμβάνει το σύστημα, τόσο πιο επείγον είναι το περιστατικό. (Fight-Flight-Freeze mode)

Αυτή η αρνητική ενέργεια που νιώθετε όταν κάποιος σας τρομάξει, είναι αποτέλεσμα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τέτοιου είδους καταστάσεις, το σώμα παρεμβαίνει στην κυκλοφορία του αίματος και ανακατευθύνει τη ροή του από τα λιγότερο ζωτικά όργανα (όπως το στομάχι και η ουροδόχος κύστη) στους μυς και στον εγκέφαλο. Ο καρδιακός παλμός επιταχύνεται, η αδρεναλίνη ξεχύνεται στο αίμα, τα αιμοφόρα αγγεία συστέλλονται, οι κόρες των ματιών διαστέλλονται και το μυαλό βρίσκεται σε εγρήγορση. Όταν το συμπαθητικό σύστημα μεταβαίνει σε κατάσταση διέγερσης, δεν νιώθουμε τόσο έντονα τον πόνο και δεν χάνουμε τόσο αίμα αν τραυματιστούμε.

Παρόλο που αρκεί μόλις ένα δευτερόλεπτο για να διεγερθεί, το συμπαθητικό σύστημα χρειάζεται μία ώρα ή και περισσότερο για να απενεργοποιηθεί και να επανέλθει στην κατάσταση της χαλάρωσης και της αποκατάστασης.

Γι αυτό το λόγο οι αρχαίοι yogi είχαν επινοήσει τις τεχνικές αναπνοής "Pranayama" για να μπορούν να μεταβαίνουν από τη μία κατάσταση στην άλλη όποτε το επιθυμούν και όχι όποτε το μυαλό τους προστάζει.

Σε αυτό το άρθρο θα δείτε τεχνικές αναπνοών ενεργοποίησης του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Τεχνικές δηλαδή που θα σας βοηθήσουν να πάρετε ενέργεια όταν χρειάζεται, να ζεστάνετε το σώμα σας και να το προετοιμάσετε για άσκηση, ή για να ξυπνήσετε το πρωί.

Κείμενο: ΑΝΑΣΑ James Nestor εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ

Επιμέλεια: Ζωή Κεφερλή