Στο Σίβα Σουαροντάγια (ταντρικό κείμενο 1.300 ετών) εξηγεί πως στη διάρκεια της ημέρας, το ένα ρουθούνι ανοίγει για να διέρχεται η αναπνοή, ενώ το άλλο σιγά σιγά κλείνει. Αυτή είναι μία μέθοδος που χρησιμοποιεί το σώμα μας για να παραμείνει σε ισορροπία.

Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται "ρινικός κύκλος" και περιγράφεται στη δυτική ιατρική το 1895 από έναν Γερμανό γιατρό, τον Ρίχαρντ Κάιζερ (Richard Kayser). Ο Κάιζερ παρατήρησε ότι ο εσωτερικός ιστός του ενός ρουθουνιού έμοιαζε να κλείνει, ενώ ο ιστός του άλλο άνοιγε. Ύστερα από περίπου 40 λεπτά με 4 ώρες εναλλάσσονταν οι ρόλοι ξανά. Έπειτα από χρόνια αναπτύχθηκαν κάποιες θεωρίες για τον λόγο που συμβαίνει αυτό. Κάποιοι λένε πως αυτή η εναλλαγή παροτρύνει το σώμα να αλλάζει πλευρά κατά τη διάρκεια του ύπνου, ώστε να προστατεύεται από έλκη κατάκλυσης (αναπνέυουμε καλύτερα από την πλευρά που δεν ακουμπάει στο μαξιλάρι). Άλλοι υποστηρίζουν ότι η εναλλαγή αυτή βοηθά στην προστασία της μύτης από αλλεργίες και λοιμώξεις.

Τελικά οι ερευνητές κατάφεραν να εξακριβώσουν ότι ο ρινικός ιστός αντικατοπτρίζει την κατάσταση της υγείας μας. Όταν είμαστε άρρωστοι, ο ιστός αυτός εμφανίζει φλεγμονή. Σε περίπτωση λοίμωξης της μύτης, η εναλλαγή ρουθουνιών είναι γρηγορότερη. Ακόμη οι δύο πλευρές λειτουργούν σαν ένα σύστημα αερισμού, που ελέγχει τη θερμοκρασία, την πίεση και τροφοδοτεί τον εγκέφαλο με χημικές ουσίες που ρυθμίζουν τη διάθεση, τα συναισθήματα και τον ύπνο.

Μπορούμε να τα παρουσιάσουμε όπως τα πεντάλ ενός αυτοκινήτου, όπου το δεξί ρουθούνι είναι το γκάζι, ενώ το αριστερό, το φρένο. Όταν εισπνέουμε κυρίως από το δεξί ρουθούνι, επιταχύνεται η κυκλοφορία, αυξάνεται η αρτηριακή πίεση, η αιματική ροή και ο καρδιακός παλμός, το σώμα ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα και μπαίνει σε μηχανισμό "μάχης ή φυγής". Ακόμα η αναπνοή από το δεξί ρουθούνι τροφοδοτεί με αίμα το αριστερό μέρος του εγκεφάλου, που σχετίζεται με τη λογική σκέψη, τη λήψη αποφάσεων και την υπολογιστική ικανότητα.

Από την άλλη πλευρά η αναπνοή από το αριστερό ρουθούνι έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Μειώνει τον καρδιακό παλμό, τη θερμοκρασία, την αρτηριακή πίεση. Το σώμα ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό σύστημα με τον μηχανισμό της "ανάπαυσης και της χαλάρωσης". Η ροή του αίματος αυξάνεται από την δεξιά πλευρά του προμετωπιαίου φλοιού που σχετίζεται με τη δημιουργική και αφηρημένη σκέψη.

Το σώμα μας λειτουργεί καλύτερα όταν βρίσκεται σε κατάσταση ισορροπίας, μεταβαίνοντας από τη δράση στη χαλάρωση, από την ονειροπόληση στη λογική σκέψη. Αυτή η ισορροπία όχι μόνο επηρεάζεται από τον ρινικό κύκλο, αλλά συχνά ελέγχεται πλήρως από αυτόν.

Ένας τρόπος λοιπόν να επαναφέρουμε αυτή τη ισορροπία στο σώμα μας είναι η "εναλλασσόμενη αναπνοή" ή όπως ονομάζεται στα σανσκριτικά Nadi Shodhana. Καθόμαστε σε καθιστή και άνετη θέση, η σπονδυλική μας στήλη είναι ευθυγραμμισμένη για να διευκολύνουμε την εισπνοή. Τοποθετούμε τον δεξιό αντίχειρα στο πάνω στο δεξί ρουθούνι, τον παράμεσο και τον μικρό πάνω στο αριστερό. (εναλλακτικά για τα παιδιά χρησιμοποιούμε αντίχειρα και δείκτη). Κλείνουμε το δεξί ρουθούνι και εισπνέουμε από το αριστερό σε τέσσερις χρόνους, εκπνέουμε από το αριστερό σε τέσσερις χρόνους και έπειτα κλείνουμε το αριστερό και εισπνέουμε και εκπνέουμε από το δεξί. Αυτή η εναλλαγή μπορεί να συνεχιστεί για 5-10 λεπτά. Μπορείτε να κάνετε αυτή την άσκηση αναπνοής (pranayama) καθημερινά.

Τα οφέλη γίνονται αντιληπτά στο πρώτο λεπτό της άσκησης, και διαρκούν έως και 30 λεπτά μετά από το τέλος της.

*Η αναπνοή αυτή είναι κατάλληλη για παιδιά από 4 ετών.

Επιμέλεια: Ζωή Κεφερλή

Δασκάλα προσχολικής αγωγής, Δασκάλα yoga (παιδικής & ενηλίκων)

Bιβλιογραφία:

• "ΑΝΑΣΑ" του James Nestor εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ
• "Light on pranayama" Iyengar